μερίζω

(ΑM μερίζω, Α δωρ. τ. μερίσδω, Μ και ἱμερίζω)

1. χωρίζω κάτι σε μέρη (α. «οὐσίαν πιοῡσι τὸ ἄπειρον καὶ μερίζουσι», Αριστοτ.

β. «ἐὰν κατὰ μέρος μερισθέντες φυλάττωμεν», Ξεν.)

2. διανέμω, διαμοιράζω

3. κατανέμω, κατατάσσω, τακτοποιώ («κατά τόπους μερίζω τὰς ἀναγραφάς», Διον. Αλ.)

4. κατατέμνω, αποκόπτω, σχίζω, κομματιάζω κάτι («μερίζειν πελέκει χεῑρα», Ι μέρ.)

5. μαθημ. κάνω διαίρεση, διαιρώ σε μέρη ανάλογα

μσν.

1. διεκδικώ («ἐμέριζαν τὴν νίκην»)

2. φρ. α) «μερίζομαι εἰς πολλά» — μέ απασχολούν πολλά, κάνω διάφορες σκέψεις

β) «μερίζομαι κατὰ νοῡν» — η σκέψη μου πλανιέται σε πολλά

μσν.-αρχ.

1. απονέμω

2. (ενεργ. και μέσ.) λαμβάνω μέρος σε κάτι, συμμετέχω

αρχ.

1. έχω στραμμένο το ενδιαφέρον μου σε πολλά πράγματα

2. κατανέμω τις ψυχικές ή σωματικές μου δυνάμεις σε κάτι («εὐχῇ καὶ βίβλῳ καὶ θήρᾳ μερίζω τὸν βίον», Συνέσ.)

3. παθ. α) παίρνω το μερίδιο που μού ανήκει

β) μοιράζομαι κάτι με κάποιον άλλον («μερισάμενος τὸ ἐμὸν χρυσίον μετὰ Φορμίωνος», Δημοσθ.)

γ) χωρίζομαι σε ομάδες, σε μερίδες πολιτικές ή άλλες («στασιάντες πρὸς σφᾱς ἐμερίσθησαν οἱ μὲν πρὸς Ἀριόβαζον, οἱ δὲ πρὸς τὴν Λαοδίκην», Πολ.)

δ) θεωρούμαι ότι ανήκω στη μερίδα κάποιου

4. φρ. α) «ἐς πᾱσαν πεῑραν μερίζομαι» — κάνω κάθε απόπειρα, δοκιμάζω καθετί

β) «μερίζω τινὰ τοῑς ποιηταῑς» — κατανέμω, διαμοιράζω κάποιον ή τη ζωή κάποιου σε θέματα διαφόρων τραγωδιών τών ποιητών

γ) «μερίζω τοὺς τόκους πρὸς τὸν πλοῡν» — διαιρώ τον τόκο κατ' αναλογία τού πλου, δηλ. πληρώνω μέρος τών χρημάτων ανάλογο προς το μέρος τού πλου που εκτελέστηκε (Δημοσθ.).

[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. μερίζω (<*μερίδ-jω) < μερίς, -ίδος (< μέρος)].